Ιστορίες ταπεινών ανθρώπων
Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου
Δημήτρης Κουκουλάς: «Βαρκαρόλα στην κοίτη της πόλης» Εκδόσεις Εύμαρος, 2016, σελ. 154
O Δημήτρης Κουκουλάς (Μεσσηνία, 1947), εμφανίστηκε στην λογοτεχνία το 2011 με το αυτοβιογραφικό βιβλίο με αφηγήματα Τα φορτηγά και άλλες ιστορίες, ενώ το 2015 εξέδωσε το αφήγημα Οι Αριστεριστές. Τώρα επανέρχεται με μια συλλογή διηγημάτων, ορισμένα εκ των οποίων είναι αυτοβιογραφικού περιεχομένου. Σε αυτά υπάρχουν ιστορίες που έχει βιώσει ο ίδιος, ενώ τις προλογίζει τρόπον τινά με κάποια δοκιμιακού τύπου κείμενα που εισάγουν τον αναγνώστη στο θέμα. Το διήγημα «Αντίθετη κατεύθυνση» δείχνει με σαφήνεια τον τρόπο με τον οποίο ο συγγραφέας αντιμετωπίζει το θέμα του, εδώ είναι τα μέσα μαζικής μεταφοράς της Αθήνας. Αρχίζει τη διήγηση με τη φράση «Άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους συνωθούνται σε κάποιο σημείο και περιμένουν». Στη συνέχεια μιλάει για τους πορτοφολάδες και τους εφαψίες, για τους σιωπηλούς άντρες κι εκείνους που παραμιλάνε, για τα ερωτευμένα ζευγάρια. Ξαφνικά εμφανίζεται η ηρωίδα της ιστορίας. Είναι φυσική ξανθιά και αφού αποχωριστεί από το φίλο της, μπαίνει σ’ ένα ταξί. Κι έπειτα αρχίζει ο μονόλογος. Στην πορεία μαθαίνουμε πως είναι ερωτευμένη με μια άλλη γυναίκα, την Ιουλία. Το δεύτερο διήγημα, το «Φαντάσματα», αρχίζει με ένα πρόλογο σχετικά με τα φαντάσματα, τις ταινίες τρόμου, τον Έντγκαρ Άλαν Πόε και τον Στίβεν Κινγκ και συνεχίζεται λογοτεχνικά με το φάντασμα του Σωτήρη Πέτρουλα, του αριστερού νεολαίου, ο οπαίος σκοτώθηκε από δακρυγόνα αστυνομικών σε μια πορεία το καλοκαίρι του 1965 στην οδό Σταδίου. Το τρίτο διήγημα, το «Παλιές εγκυκλοπαίδειες», αναφέρεται στις εγκυκλοπαίδειες και τη σχέση του συγγραφέα με αυτές (του είχαν λείψει στην νεότητά του), ενώ παρακάτω διαβάζουμε την ιστορία του Νικόλαου Γαλάτη , μέλους της Φιλικής Εταιρείας, ο οποίος δολοφονήθηκε από τους συντρόφους του ως προδότης. To τέταρτο διήγημα, το «Ρεπορτάζ», είναι καθαρά λογοτεχνικό ή καλύτερα προϊόν φαντασίας. Ένας άντρας μιλάει μπροστά στην κάμερα ενός τηλεοπτικού σταθμού και αναφέρεται στις συμπτώσεις: Εξαιτίας μιας σύμπτωσης σκότωσε επιτόπου με πιστόλι μια γυναίκα, τη γυναίκα του, όταν ξαφνικά την είδε σ’ ένα αμάξι με τον εραστή της. Στο επόμενο διήγημα, το «Ένσημα», δύο φίλοι συνταξιούχοι μιλούν για την εποχή που δούλευαν σε εργοστάσιο, όταν ορισμένοι άντρες εκμεταλλεύονταν σεξουαλικά της εργάτριες και κατέστρεφαν οικογένειες. Στο διήγημα «Οι γερανοί του Ίβυκου» ο αφηγητής μιλάει για τους επαίτες και τους ναρκομανείς που τριγυρίζουν τους σταθμούς του μετρό, ενώ στο «Ξενάγηση» μαθαίνουμε τι συμβαίνει στα νοσοκομεία της Αθήνας, όπου ασθενείς, συγγενείς, νοσοκόμες, γιατροί ια αποκλειστικές, ζουν ο καθένα το δικό του δράμα. Εμφράγματα, καρκίνοι, απόπειρες αυτοκτονίας, άπειρες περιπτώσεις νοσηλευομένων, οι οποίοι, πέρα από τον καθημερινό πόνο που αφορά τη ζωή τους, έχουν να αντιμετωπίσουν και την αναλγησία ορισμένων γιατρών που ζητούν και παίρνουν «φακελάκι». Μια περίπτωση αφορά ένα πρώην τροτσκιστή, δραστήριο και δυναμικό στις κινητοποιήσεις, που έπασχε από κατάθλιψη εξαιτίας της απογοήτευσής του από το ναυάγιο του σοσιαλιστικού οράματος. «Οι αγνές ψυχές συντρίφτηκαν» υπογραμμίζει ο συγγραφέας.
Στο διήγημα «Γυναίκες μακριά» διαβάζουμε για τις γυναίκες από την Ανατολική Ευρώπη που ξέπεσαν στην Ελλάδα μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και έγιναν νοσοκόμες, οικιακοί βοηθοί και πόρνες. Το τελευταίο διήγημα, το «Μανουσάκια στο μετρό!» είναι μικρό, αισιόδοξο και ελπιδοφόρο: η ζωή είναι ωραία. Με αφορμή την παρουσία μιας ηλικιωμένης μ’ ένα ματσάκι μανουσάκια σ’ ένα βαγόνι του μετρό, ο συγγραφέας θυμάται τα μαθητικά του χρόνια, τα κορίτσια που έπαιζαν μπάλα στο χορτάρι, τα γέλια τους και τους πόθους που ξυπνούσαν στ’ αγόρια.Οι ιστορίες του Δημήτρη Κουκουλά είναι ο καθρέφτης της καθημερινής ζωής στη σύγχρονη Αθήνα, μια πόλη-τέρας, οι ήρωές του είναι υπαρκτοί και όχι πλάσματα της φαντασίας τους, κάπου τους έχουμε συναντήσει ή έχουμε μιλήσει μαζί τους –αν δεν είμαστε εμείς οι ίδιοι. Είναι ιστορίες πικρές, ιστορίες, θλιβερές, ιστορίες ταπεινών ανθρώπων που αγωνίζονται να επιβιώσουν, αναζητώντας λίγη χαρά, αγάπη και συμπάθεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου