ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΕΝΟΙ !!!

                                                   ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΕΝΟΙ

 

                                                         Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι*

     Αν θα αποτολμούσε κανείς να κάνει μια κάποια αξιολόγηση στο έργο του παγκόσμιου αυτού λογοτέχνη, χωρίς αυτό να θεωρηθεί ύβρις, ίσως να μπορούσε  να αναφέρει ως τους τρεις σημαντικότερους πυλώνες του:  Το «Έγκλημα και Τιμωρία» ως το μυθιστόρημα της υπαρξιακής αγωνίας, το «Ο Ηλίθιος» ως αυτό του παθιασμένου έρωτα και το «Αδελφοί Καραμαζώφ» ως το βιβλίο της μεταφυσικής αγωνίας και της αναζήτησης του Θεού.  Υπάρχει όμως και το ογκωδέστερο  των δημιουργημάτων του: «Οι Δαιμονισμένοι» που με βάση την απλή και σχηματική κατάταξη που προαναφέραμε, εκτός του ότι εμπεριέχει και τα τρία προαναφερθέντα μας δίνει παραστατικά και όλη την κοινωνική και πολιτική διάσταση εκείνης της εποχής (1860). Τότε που η ηγεμονεύουσα τάξη των γαιοκτημόνων λογάριαζε τα πλούτη της με την έκταση των κτημάτων και τις ψυχές των ανθρώπων που ζούσαν και δούλευαν εκεί μέσα. Μια τάξη αργόσχολη που αναλωνόταν στις χοροεσπερίδες στις μάσες και στα ποτά.  Ενώ οι γόνοι τους περιέτρεχαν «τας Ευρώπας» φέρνοντας όμως πίσω εκτός από τα γαλλικά και έναν μεγάλο κίνδυνο: την Εξέγερση το Μηδενισμό και την Αθεΐα! Τις ίντριγκες την αλληλοϋπονόμευση και τις μεταξύ τους δολοφονίες, ένα περιβάλλον που έδωσε στον Ντοστογιέφσκι τα υλικά να μεγαλουργήσει και να φτάσει στα ύψη τη συγγραφική μαεστρία του και τη δική μας αναγνωστική απόλαυση. Γιατί όπως λένε και οι εκδότες στο συνοδευτικό σημείωμά τους:  

«Μέσα στο πάθος της ανάγνωσης και την τέρψη που αυτή προκαλεί, η προτίμησή μας στρέφεται στα βιβλία των παλαιών. Μια νέα μετάφραση, μια νέα ανάγνωση ενός κλασικού μυθιστορήματος από τις εκδόσεις Ίνδικτος. Οι Δαιμονισμένοι του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι σε μια εξαιρετική μετάφραση της Ελένης Μπακοπούλου, καθώς και με εκτενές Επίμετρο, όπου γίνεται διεξοδική αναφορά στο κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον της Ρωσίας την εποχή που γράφεται το βιβλίο. Ο λογοτεχνικός κόσμος του Ντοστογιέφσκι είναι ταραγμένος, ανησυχητικός, καταστροφικός. Θα έλεγε κανείς ότι η «απλή ζωή» φέρνει στον συγγραφέα πλήξη. Το ενδιαφέρον του κεντρίζεται από τη στιγμή που θα εκδηλωθούν τα παράδοξα της ψυχής, από τη στιγμή που οι ήρωές του θα αφήσουν το τέρας της ψυχής να αναδυθεί και να τους τραβήξει τελεσίδικα στα βάθη της αβύσσου».

 

_______________________________

* ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓIΕΦΣΚΙ (1821 - 1881): Τι να πει κανείς γι' αυτή την παγκόσμια σκέπη της Λογοτεχνίας. Τον άνθρωπο που με το έργο του αγκάλιασε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης και της μεταφυσικής αγωνίας. Τόσο εύστοχα και διεισδυτικά που το έργο του θα παραμείνει αιώνιο, κάτι σαν τις αρχαίες ελληνικές Τραγωδίες. Περιέγραψε τα ανθρώπινα πάθη και τα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής με τόση ενάργεια που τα βιβλία του να αποτελούν σήμερα διδακτέα ύλη στις σχολές ψυχιατρικής και ψυχολογίας. Είναι χαρακτηριστικό ένα απόσπασμα από την επιστολή που έστειλε σε ένα φίλο του το 1845 (όταν ο Ντοστογιέφσκι σε ηλικία 24 ετών δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα: "Φτωχοί Άνθρωποι") ο μεγάλος λογοτεχνικός κριτικός της εποχής Μπελίνσκι: "Είναι τo έργο ενός νέου ταλέντου. Πως μοιάζει αυτός ο κύριος και πιο είναι το εύρος της σκέψης του δεν ξέρω ακόμα, αλλά το μυθιστόρημα αποκαλύπτει τέτοια μυστήρια της ζωής και των χαρακτήρων που ούτε να τα φανταστούμε δεν μπορούσαμε ίσαμε τώρα. Σκεφτείτε ότι είναι η πρώτη απόπειρα κοινωνικού μυθιστορήματος και έχει γραφεί με τον συνήθη τρόπο των πραγματικών καλλιτεχνών, δηλαδή χωρίς να υποψιάζονται τι ακριβώς έχουν κάνει ... Α, ξέχασα να σας πω ότι τον συγγραφέα τον λένε Ντοστογιέφσκι". Ως νέος είχε συμμετοχή στα επαναστατικά κινήματα της εποχής του και γλίτωσε την κρεμάλα την τελευταία στιγμή όταν περιμένοντας τη σειρά του κάτω από το ικρίωμα ήρθε η Χάρη από τον Τσάρο και αντί για θάνατο εξορίστηκε για 4 χρόνια στα φοβερά στρατόπεδα της Σιβηρίας. Μια εφιαλτική εμπειρία που την καταγράφει στο "Αναμνήσεις Από Το Σπίτι Των Πεθαμένων". Για μεγάλο διάστημα της ζωής του βίωσε την έσχατη ένδεια όταν μετά το πάθος του τζόγου που τον "ξετίναξε" (βιβλίο "Ο Παίκτης"), ανέλαβε και τη συντήρηση της οικογένειας του αγαπημένου του αδελφού και φίλου Μιχαήλ. Έγραψε τα περισσότερα έργα του κάτω από μεγάλη βιοποριστική πίεση. Τα δημοσίευε με αμοιβή σε συνέχειες και λόγω της στενότητας χρόνου πολλές φορές δεν προλάβαινε να τους ρίξει ούτε μια δεύτερη ματιά. "Συχνά μου συνέβαινε η αρχή ενός κεφαλαίου κάποιου μυθιστορήματος να βρίσκεται στο τυπογραφείο, και η συνέχεια να είναι ακόμα στο κεφάλι μου, αλλά να πρέπει να τη δώσω αύριο κιόλας".