J. D. Salinger: Ο φύλακας στη σίκαλη !!!

Είχα αγοράσει το βιβλίο σε ευτελή τιμή, πριν 20 περίπου χρόνια, από έναν υπαίθριο παλιατζή στο Μοναστηράκι. Και ήξερα αρκετά καλά το «μύθο» που το συνόδευε: ότι με την κυκλοφορία του το 1951 και τη μεγάλη του εκδοτική επιτυχία, ο συγγραφέας του αποσύρθηκε στο αγρόκτημα του σε μια μικρή κωμόπολη του Νιού Χαμσάϊρ, το Κόρνις όπου και ζούσε απομονωμένος αποφεύγοντας κάθε δημοσιότητα.
Όταν επιχείρησα τότε να το διαβάσω με είχε ενοχλήσει η έντονα αργκό και αμοράλ γλώσσα του. Και το είχα βάλει πάλι στη βιβλιοθήκη, στην πίσω σειρά, όπου και παρέμεινε μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα όταν ανακοινώθηκε ο θάνατος του υπέργηρου πλέον και θρυλικού συγγραφέα του Σάλιντζερ.
Αναζήτησα πάλι το βιβλίο και από προχθές άρχισα να το διαβάζω. Και έκπληκτος αντιλήφθηκα κάτι το φοβερό: εκείνη η γλώσσα που τότε με είχε ενοχλήσει ήταν η γλώσσα που γράφεται σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της σύγχρονης ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας. Και εν κατακλείδι: η γλώσσα που ακούμε να μιλάνε γύρω μας τα νέα παιδιά. Πενήντα εννέα ολόκληρα χρόνια μετά την κυκλοφορία του και 32 μετά τη μετάφραση του από τη Τζένη Μαστοράκη και την κυκλοφορία του στα ελληνικά από τις εκδόσεις Επίκουρος: το μυθιστόρημα αυτό είναι πολύ πιο επίκαιρο!
Με συνάρπασε από την πρώτη σελίδα και ψες το βράδυ αργά έφτασα στην τελευταία του συγκλονισμένος από αυτή την αίσθηση της συναισθηματικής πληρότητας που μόνο τα πολύ μεγάλα έργα της τέχνης δίνουν στους κοινωνούς τους.
Λένε κάποιοι ειδικοί περί τη λογοτεχνία ότι καμιά 80αριά βιβλία από την παγκόσμια παραγωγή της, είναι αυτά που αξίζουν να βρίσκονται στη βιβλιοθήκη μας. Εάν ισχύει αυτό, Ο Φύλακας Στη Σίκαλη είναι σίγουρα ένα από αυτά.
Στη φόρμα του δεν παρουσιάζει κάποιον εντυπωσιακό μοντερνισμό. Είναι ο εσωτερικός μονόλογος του Χόλντεν Κώλφηλντ, ενός νεαρού σπουδαστή κάποιου περίφημου σχολείου της Πενσυλβάνια που του ανακοινώνεται από τη Διεύθυνση τέσσερις ημέρες πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων, ότι πρέπει να το εγκαταλείψει λόγω κακής επίδοσης στα μαθήματα του.
Χρησιμοποιώντας αυτή τη γλώσσα που είπα πιο πάνω αρχίζει να μιλάει για τη ζωή του και την υποκρισία των καθηγητών και συμμαθητών του. Φοβάται να γυρίσει στο σπίτι του πριν από τις διακοπές και περιφέρεται στο Μανχάταν σε κάποια ξενοδοχεία και μπαρ, όπου γνωρίζει πολλά και διάφορα, μέχρι να περάσουν οι μέρες που απομένουν. Όσο όμως προχωράει η αφήγηση ο αναγνώστης σιγά-σιγά ανακαλύπτει αυτό που οι προσεκτικοί παρατηρητές βλέπουν στη σημερινή νεολαία: ότι κάτω από αυτό το «όστρακο» της σκληρής γλώσσας κρύβεται μια ασφυκτικά σφαδάζουσα τρυφερότητα που ψάχνει κάπου για ν’ ακουμπήσει.
Κάπου μάλιστα ο συγγραφέας (σελ.159-160) προαναγγέλλει την μετέπειτα αναχώρηση του, βάζοντας τον Χόλντεν να λέει σε μια κοπέλα που του αρέσει: «…Δες να πούμε τους περισσότερους πως τρελαίνονται για τα’ αυτοκίνητα κι όλη την ώρα κουβεντιάζουνε στα πόσα καίνε το γαλόνι, και μόλις πάρουνε καινούργιο αρχίζουνε να σκέφτονται να το αλλάξουνε μ’ ένα άλλο, που να είναι ακόμα πιο καινούργιο. Εμένα ούτε τα παλιά αυτοκίνητα μ’ αρέσουνε. Καλύτερα να ‘χα ένα παλιάλογο. Το άλογο έχει τουλάχιστο ψυχή……….Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, είναι να φύγουμε αύριο το πρωί για τη Μασαχουσέτη ή το Βερμόντ……θα βρω καμιά δουλειά και θα πάμε να μείνουμε κοντά σε κανένα ποταμάκι και τα ρέστα…..κι’ αργότερα να παντρευτούμε ή ξέρω γω τι. Το χειμώνα θα κόβω και ξύλα για το σπίτι…..»
Η μετάφραση της Τζένης Μαστοράκη είναι εκπληκτική γιατί με την αργκό και τις αποσπασματικές προτάσεις, είχε μπροστά της ένα πολύ δύσκολο έργο και κατάφερε να το φέρει σε πέρας.
Το συνιστώ ανεπιφύλακτα και ιδιαίτερα στα νέα παιδιά για τα οποία πρέπει να είναι ακόμη πιο συναρπαστικό. Αφήστε που είναι και μικρό σε όγκο, μόλις 255 σελίδες, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά ότι: «Ούκ εν τω πολλώ το ευ».!!!