Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2010

J. D. Salinger: Ο φύλακας στη σίκαλη !!!


Είχα αγοράσει το βιβλίο σε ευτελή τιμή, πριν 20 περίπου χρόνια, από έναν υπαίθριο παλιατζή στο Μοναστηράκι. Και ήξερα αρκετά καλά το «μύθο» που το συνόδευε: ότι με την κυκλοφορία του το 1951 και τη μεγάλη του εκδοτική επιτυχία, ο συγγραφέας του αποσύρθηκε στο αγρόκτημα του σε μια μικρή κωμόπολη του Νιού Χαμσάϊρ, το Κόρνις όπου και ζούσε απομονωμένος αποφεύγοντας κάθε δημοσιότητα.
Όταν επιχείρησα τότε να το διαβάσω με είχε ενοχλήσει η έντονα αργκό και αμοράλ γλώσσα του. Και το είχα βάλει πάλι στη βιβλιοθήκη, στην πίσω σειρά, όπου και παρέμεινε μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα όταν ανακοινώθηκε ο θάνατος του υπέργηρου πλέον και θρυλικού συγγραφέα του Σάλιντζερ.
Αναζήτησα πάλι το βιβλίο και από προχθές άρχισα να το διαβάζω. Και έκπληκτος αντιλήφθηκα κάτι το φοβερό: εκείνη η γλώσσα που τότε με είχε ενοχλήσει ήταν η γλώσσα που γράφεται σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της σύγχρονης ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας. Και εν κατακλείδι: η γλώσσα που ακούμε να μιλάνε γύρω μας τα νέα παιδιά. Πενήντα εννέα ολόκληρα χρόνια μετά την κυκλοφορία του και 32 μετά τη μετάφραση του από τη Τζένη Μαστοράκη και την κυκλοφορία του στα ελληνικά από τις εκδόσεις Επίκουρος: το μυθιστόρημα αυτό είναι πολύ πιο επίκαιρο!
Με συνάρπασε από την πρώτη σελίδα και ψες το βράδυ αργά έφτασα στην τελευταία του συγκλονισμένος από αυτή την αίσθηση της συναισθηματικής πληρότητας που μόνο τα πολύ μεγάλα έργα της τέχνης δίνουν στους κοινωνούς τους.
Λένε κάποιοι ειδικοί περί τη λογοτεχνία ότι καμιά 80αριά βιβλία από την παγκόσμια παραγωγή της, είναι αυτά που αξίζουν να βρίσκονται στη βιβλιοθήκη μας. Εάν ισχύει αυτό, Ο Φύλακας Στη Σίκαλη είναι σίγουρα ένα από αυτά.
Στη φόρμα του δεν παρουσιάζει κάποιον εντυπωσιακό μοντερνισμό. Είναι ο εσωτερικός μονόλογος του Χόλντεν Κώλφηλντ, ενός νεαρού σπουδαστή κάποιου περίφημου σχολείου της Πενσυλβάνια που του ανακοινώνεται από τη Διεύθυνση τέσσερις ημέρες πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων, ότι πρέπει να το εγκαταλείψει λόγω κακής επίδοσης στα μαθήματα του.
Χρησιμοποιώντας αυτή τη γλώσσα που είπα πιο πάνω αρχίζει να μιλάει για τη ζωή του και την υποκρισία των καθηγητών και συμμαθητών του. Φοβάται να γυρίσει στο σπίτι του πριν από τις διακοπές και περιφέρεται στο Μανχάταν σε κάποια ξενοδοχεία και μπαρ, όπου γνωρίζει πολλά και διάφορα, μέχρι να περάσουν οι μέρες που απομένουν. Όσο όμως προχωράει η αφήγηση ο αναγνώστης σιγά-σιγά ανακαλύπτει αυτό που οι προσεκτικοί παρατηρητές βλέπουν στη σημερινή νεολαία: ότι κάτω από αυτό το «όστρακο» της σκληρής γλώσσας κρύβεται μια ασφυκτικά σφαδάζουσα τρυφερότητα που ψάχνει κάπου για ν’ ακουμπήσει.
Κάπου μάλιστα ο συγγραφέας (σελ.159-160) προαναγγέλλει την μετέπειτα αναχώρηση του, βάζοντας τον Χόλντεν να λέει σε μια κοπέλα που του αρέσει: «…Δες να πούμε τους περισσότερους πως τρελαίνονται για τα’ αυτοκίνητα κι όλη την ώρα κουβεντιάζουνε στα πόσα καίνε το γαλόνι, και μόλις πάρουνε καινούργιο αρχίζουνε να σκέφτονται να το αλλάξουνε μ’ ένα άλλο, που να είναι ακόμα πιο καινούργιο. Εμένα ούτε τα παλιά αυτοκίνητα μ’ αρέσουνε. Καλύτερα να ‘χα ένα παλιάλογο. Το άλογο έχει τουλάχιστο ψυχή……….Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, είναι να φύγουμε αύριο το πρωί για τη Μασαχουσέτη ή το Βερμόντ……θα βρω καμιά δουλειά και θα πάμε να μείνουμε κοντά σε κανένα ποταμάκι και τα ρέστα…..κι’ αργότερα να παντρευτούμε ή ξέρω γω τι. Το χειμώνα θα κόβω και ξύλα για το σπίτι…..»
Η μετάφραση της Τζένης Μαστοράκη είναι εκπληκτική γιατί με την αργκό και τις αποσπασματικές προτάσεις, είχε μπροστά της ένα πολύ δύσκολο έργο και κατάφερε να το φέρει σε πέρας.
Το συνιστώ ανεπιφύλακτα και ιδιαίτερα στα νέα παιδιά για τα οποία πρέπει να είναι ακόμη πιο συναρπαστικό. Αφήστε που είναι και μικρό σε όγκο, μόλις 255 σελίδες, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά ότι: «Ούκ εν τω πολλώ το ευ».!!!

24 σχόλια:

Unknown είπε...

Ε, λοιπόν, το διάβασα και εγώ, παλιότερα, σε μετρώ και λεωφορεία, για να έχω άποψη επί του θέματος. Και απέκτησα. Δεν μου άρεσε καθόλου. Έκανα απίστευτη υπομονή μέχρι να τελειώσει.
Tο θεωρώ πολύ κακό βιβλίο.

chameleontas09 είπε...

Το χω διαβασει κι εγω!!! Πολυ υπομονη οπως λεει και ο δικαιοπολις!!! Μου θυμιζει πολυ τον Σαμαραγκου!!! Εξαιρετικός συγγραφέας...ιδιαιτερος και σπανιος αλλα και σε αυτον ωρες-ωρες πρεπει να χεις πολυ υπομονη για να τον αντεξεις.


Αγγελής

Αγγελικη Ν είπε...

Εμένα μου άρεσε από τότε! Δύσκολο στην ανάγνωσή του και σοκαριστικό για την εποχή που δημοσιεύτηκε για τα ήθη μας! Θα με κάνεις να ψάξω τα έγκατα της βιβλιοθήκης μου να το ξαναδιαβάσω...

crispy είπε...

Καταρχήν πρέπει να πω ότι είμαι μέγας λάτρης της αμερικάνικης λογοτεχνίας κι εννοείται ότι έχω διαβάσει τον ''φύλακα στη σίκαλη'' - μάλιστα έχουμε την ίδια έκδοση! Πάνε βέβαια πολλά χρόνια που το έχω διαβάσει αλλά θυμάμαι ότι με είχε αναστατώσει και με είχε συναρπάσει ταυτόχρονα. Ο Χόλντεν είναι από εκείνους τους λογοτεχνικούς χαρακτήρες που θυμάσαι για πάντα άπαξ και διαβάσεις το βιβλίο.

mia maria είπε...

Κοίτα τώρα που θα με κάνεις να ψάξω να το βρώ και δε ξέρω που είναι!Δεν θυμάμαι να μου άρεσε πάντως!

cook είπε...

δεν το έχω διαβάσει,αν κι εχει γίνει πολύς ντόρος με αυτό το βιβλίο...μόλις χτες με ρώτησε ο άντρας μου πως και μου ξέφυγε!...τι να πω... παρά τα τόσα σχόλια,δε με έπεισε ούτε παλιότερα,ούτε και τώρα να το πάρω στα χέρια μου...

Vipera Lebetina είπε...

Navarino-s με πείσατε! Στην πρώτη ευκαιρία θα το αγοράσω και, κρίνοντας από τα όσα είπατε για αυτό, δεν θα απογοητευτώ...

Mary Ka είπε...

Γειά σας.
Κι εγώ την ίδια έκδοση έχω. Το είχα αγοράσει πριν δέκα χρόνια όταν είχα διαβάσει σε κάποιο εφημεριδοπεριοδικό για το "Φύλακα στη σίκαλη" και την αίσθηση που είχε κάνει στην Αμερική οταν είχε κυκλοφορήσει και για κάποιο δημοσιογράφο που είχε καταφέρει να πάρει συνέντευξη από το Σάλιντζερ τον ερημίτη. Το είχα διαβάσει, με είχε κουράσει η γλώσσα και οι εναλλαγές στη διάθεση του ήρωα αλλά μου είχε αρέσει ο εσωτερικός μονόλογος, η σχέση με την αδελφή του και καταλάβαινα ότι απεικόνιζε τον τρόπο αντιμετώπισης των πραγμάτων από μια γενιά εφήβων.
Το έδωσα στο γιο μου να το διαβάσει όταν ήταν 14 ετών και είχε μείνει με ανοιχτό το στόμα, με ρωτούσε πόύ είχα βρει εγώ αυτό το βιβλίο που μιλούσε την ίδια γλώσσα μ' εκείνον.
Το ξαναδιάβασα έκτοτε και κάθε φορά μου αρέσει και περισσότερο.
φαίνεται έτσι είναι με τον εκλιπόντα. Πέφτει λίγο δύσκολος στην αρχή αλλά στη συνέχεια τον εκτιμούμε όλο και περισσότερο.

Silvia είπε...

Τέλειο βιβλίο. Το διάβασα 5 φορές σε διάφορες φάσης της ζωής μου.

navarino-s είπε...

@Δικαιόπολι
Είναι υποκειμενικά πράγματα αυτά.

navarino-s είπε...

@chameleontas09 Αγγελή καλησπέρα!
Πολλές φορές παίζει ρόλο και η ψυχολογική μας κατάσταση.

navarino-s είπε...

@Αγγελική Ν
Χαίρομαι που σου άρεσε. Ξαναδιαβάζεται με περισσότερη ευχαρίστηση!

navarino-s είπε...

@Crispy
Αυτό το "...με είχε αναστατώσει και με είχε συναρπάσει ταυτόχρονα" ένιωσα και εγώ χθες βράδυ! Μέχρι που με πήρε και το παράπονο -σε αυτή την ηλικία- που δεν έτυχε να έχω μια αδερρφούλα!

ΥΓ: Μα η αμερικάνικη λογοτεχνία συνιστά το απάυγασμα της τέχνης του γραψίματος!

navarino-s είπε...

@big mama
Πιστεύω ότι αξίζει μιας νέας προσπάθειας!

navarino-s είπε...

@cook
Είναι λογικό να έχεις τις επιφυλάξεις σου, ιδίως με τα αντιφατικά σχόλια που διατυπώθηκαν!

navarino-s είπε...

@Vipera Lebetina
Σ' ευχαριστώ πάρα πολύ για την εμπιστοσύνη στο κριτήριο μου!
Την καλησπέρα μου!

navarino-s είπε...

@Mary Ka
Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη και το σχόλιο σας. Το οποίο είναι πολύ καθοριστικό και βαρύνουσας σημασίας γιατί με την αναφορά του γυιού σας επιβεβαιώνετε αυτή την εκτίμηση που εξέφρασα και εγώ για τα νέα παιδιά!
Να είστε καλά, την καλησπέρα μου!

navarino-s είπε...

@Silvia σ' ευχαριστώ πολύ για την επίσκεψη και την τόσο εντυπωσιακή επιβεβαίωση της άποψης μου για το βιβλίο!
Την καλησπέρα μου!

the monkeys είπε...

νομίζω ναβαρίνο μου πως πια επικοινωνούμε τηλεπαθητικά!!πριν λίγες μέρες και ο πατέρας μου πήρε το βίβλίο μιας και ήταν από αυτά που δεν είχε διαβάσει.Η αλήθεια είναι ότι στα βιβλιοπωλεία έχει εξαντληθεί γιατί πολλοί με το άκουσμα της είδησης του θανάτου του συγγραφέρα θύμηθηκαν αυτό το βίβλίο.
αν και ήθελα να το διαβάσω γιατί με τραβάει η φήμη που είχε επειδή έχει βρεθεί πάνω σε δολοφόώους όπως του τζον λένον που λέγανε ότι τουε είχε επηρεάσει τώρα που είδα και την κριτική σου θέλω ακόμα περισσότερο καθώς ξέρω αφού το λες εσύ είναι καλό!

navarino-s είπε...

@monkaki1 Σ' ευχαριστώ πάρα πολύ για την εμπιστοσύνη που έχεις στο κριτήριο μου.
Τις διάβασα και εγώ αυτές τις μαλακίες για το δολοφόνο του Λένον. Άσχετα πράγματα!΄
Απλώς εκείνο που θέλω να σου επισημάνω είναι ότι στην αρχή ξεκινάει χαλαρά αλλά σιγά-σιγά όλο το κλιμακώνει το πράγμα και μετά από τη συνάντηση με τη μικρή αδερφούλα του, φτάνει σε μια απίστευτης τρυφερότητας και συγκίνησης φάση που θα το θυμάσαι σε όλη σου τη ζωή!

Βρομιστεράκι είπε...

Αχ ναβαρίνο μου. Ίδια έκδοση και εγώ και διαβασμένο προ δεκαετίας.
Είναι σίγουρα στη λίστα με τα αγαπημένα μου από τότε και δεν έχει μετακινηθεί...
Αυτό το "όλα κάλπικα" το έχω κάνει καραμέλα δε...

navarino-s είπε...

@Bρομιστεράκι...
...καλά λέω ρε κάθαρμα ότι θα με τρελάνεις!

Roadartist είπε...

Kαλησπέρα! Δεν το έχω διαβάσει το βιβλίο.. Γνωρίζω μόνο για τον συγγραφέα, πόσο υπέφεραν οι δικοί του άνθρωποι κοντά του.. πόσο μονόχνωτος ήταν.. Από τα διφορούμενα σχόλια, γέμισα με περιέργεια και μάλλον αξίζει να το διαβάσω!
Καλή καθ. δευτέρα!

navarino-s είπε...

@roadartist καλησπέρα!
Νομίζω ότι αξίζει να το διαβάσεις και θα εκπλαγείς με αυτά που γράφτηκαν. Διάβασα και εγώ για το βιβλίο της κόρης του που λέει αυτά τα πράγματα -κάτι παρόμοια έγραψε και για το δικό της πατέρα η κόρη του Καραγάτση- αυτά σίγουρα είναι προσωπικά τους βιώματα και δεν επιδέχονται αμφισβήτηση, το έργο όμως αυτονομείται από τον δημιουργό.
Θα τα χάσεις με τι απίστευτα υψηλή τρυφερότητα περιγράφει στο τέλος του βιβλίου τη σχέση του έφηβου ήρωα με τη δεκάχρονη αδερφούλα του. Εμένα μου ήρθε να βάλω τα κλάματα!
Καλή σαρακοστή!